Neerlandistiek

Ik was vanwege de naam op een gevel in de Efteling ("Frau Schmetterling") benieuwd naar de grote afstand tussen de boter in de Engelse butterfly en onze vlinder, en naar de betekenis van Schmetter. Die Schmetter blijkt ook van "der Schmetten" (room) afkomstig, vond ik hier, zo te lezen vanwege verhalen over heksen die in die gedaante melk zouden stelen, maar daar hebben onze vlinders minder mee van doen.

Wellicht hoort de volgende vraag eerder onder een ADHD-gerelateerd topic, maar na het lezen van het gelinkte artikel komt de vraag op: zouden onze kabouters wél die boter stelen? Welke sprookjesachtige woorden kennen jullie die hun oorsprong uit volksvertellingen laten doorschemeren?

Een vriend vertelde me een opmerkelijk feitje: alleen bij tijdseenheden die eindigen op een r is het correct om ze in enkelvoud te houden, ook al heb je het over meerdere. Bijvoorbeeld: mijn moeder is 42 jaar. Ik ben er over 3 kwartier. De marathon duurde 24 uur.

Ondanks dat hij dit feitje leerde van een leraar die goed aangeschreven stond en gepromoveerd was op de Nederlandse taal (details helaas vaag want herinnering van een aantal jaar geleden), zegt mijn gevoel dat dit niet aan die "r" kan liggen.

Nou is het mij niet gebruikelijk, maar ik hoor wel eens: mijn dochter is 7 maand. En we gebruiken bij andere tijdseenheden ook wel eens enkelvoud: ik wandel een kilometer in 7 minuut 20. Daarnaast zijn andere eenheden ook niet altijd in meervoud: ik weeg 70 kilo. Een veld van 100 hectare. Dat kost dan 9 euro.

Wat zijn jullie gedachten hierover? Is de "r" aan het eind slechts een ezelsbruggetje en ligt de oorzaak van het behouden van de enkelvoudsvorm in een andere eigenschap van het woord of de context (nadruk op telbaarheid of juist niet)?

‘Het zijn allemaal woorden uit Sranantongo (het Surinaams) die voorkomen in wat de Nederlanders aanmerken als hun ‘straattaal’. “Soms weten jongeren die deze woorden gebruiken, niet eens uit welke taal ze komen”, zegt Khalid Mourigh, Nederlandse straattaalexpert, telefonisch vanuit Amsterdam.’

Hier een interessant artikel uit de Surinaamse krant de Ware Tijd waar ik toevallig op kwam, over de invloed van het Sranantongo in Nederlandse straattaal, waarin de taalkundige Khalid Mourigh aan het woord komt. Ik heb zelf eerder een artikel van hem gelezen dat gaat over de uitspraak van sisklanken (sibilanten) door Marokkaans-Nederlandse jongeren in Gouda. (Stance-taking through sibilant palatalisation in Gouda Moroccan Dutch uit december 2017 in het tijdschrift Nederlandse taalkunde). Op zijn eigen website gaat hij daar ook op in, en over deze taalvariant, met de enigszins grappige naam ‘Moroccan Flavoured Dutch’ (ik moet hierbij in ieder geval altijd denken aan ‘die lijpe Mocro flavour’), zegt hij nog meer in een interview met Kennislink.

'De Utrechtse Domtoren staat in de steigers voor een grondige restauratie. Oude blokken maken plaats voor nieuwe, waarbij oorspronkelijke ornamenten haarfijn gekopieerd worden. Zo ook de ‘hogels’, stenen boombladeren die vanaf de grond nauwelijks te zien zijn.'

Misschien is dit Neerlandistiek in de meest brede zin van het woord, maar het gaat over Nederlandse cultuur, en ik vond het interessant genoeg om te delen. Ik wist ook niet dat die uitsteeksels 'hogels' heetten!

Dit heb ik geschreven aan @[email protected] als toelichting voor waar ik met deze subreddit heen wil:

"Mijn eerste doelstelling is eigenlijk het uitdragen van de Neerlandistiek op een openbaar forum door middel van pakkende content met betrekking tot het Nederlands als taal en de culturen van het Nederlands taalgebied. [...]

Ik ben zelf nog één dezer dagen van plan iets te schrijven over een grappige casus die ik tegen ben gekomen in een liedboekje uit 1618, dus dat type content zie ik in ieder geval voor me. Daarnaast wellicht relevante nieuwsberichten. Voor hetzelfde van hoger niveau zou je eigenlijk al bij Neerlandistiek.nl kunnen zijn, maar wellicht dat het ‘community’-aspect hier nog wat teweegbrengt."

Verder dacht ik nog aan licht educatieve content, bijvoorbeeld lesjes Middelnederlands (mijn lievelingsonderwerp). Ik zie dan ook een ~~subreddit~~ ik bedoel, gemeenschap voor me die eerder (maar niet alleen) populairwetenschappelijk is, met posts van een lengte die bij dit medium passen en die tot één of andere vorm van 'community-deelname' uitnodigen, maar wel met standaarden.

Nu de vraag aan mijn vijf medeabonnees: hoe klinkt dit? Wie zijn jullie überhaupt, hebben jullie een achtergrond in de Neerlandistiek, of zijn jullie gewoon geïnteresseerd? Wat voor content zouden jullie verwachten van een klein nep-redditpaginaatje over Neerlandistiek?

Voorlopig zal hier echter niet zo veel van mijn hand verschijnen. Ik probeer met alle macht een scriptie af te ronden (en dat ik nu bezig ben met dit schrijven is zeker geen vorm van uitstelgedrag)!