Het oudste archiefstuk van Sittard, uit 1276 na Christus, is geschreven door een vrouw en is ook geschreven voor vrouwen. Dat is bijzonder, zegt stadsarchivaris Peer Boselie.
Het gaat om een charter, een geschreven afspraak of oorkonde uit de Middeleeuwen en is afkomstig van Jutta von Ravensberg. "Zij was destijds de baas van Sittard", aldus Boselie.
Machtige vrouwen In het document schrijft Von Ravensberg zichzelf als Domina de Monyoie - Vrouwe van Monschau. Sittard hoorde destijds bij het in Duitsland gelegen Monschau. "Als haar man nog had geleefd dan was die de baas geweest. Maar toen haar man overleed volgde zij hem op", vertelt de archivaris. Nog een opvallend gegeven is dat haar overleden echtgenoot, Graaf Walram van Limburg, de zoon was van een andere machtige vrouw in de Limburgse middeleeuwen: Elisabeth van Bar. Zij zorgde ervoor dat dat Sittard stadsrechten kreeg.
Vrijgezellenhuis Von Ravensberg geeft in het charter een aantal vrouwen toestemming om een begijnenhof te beginnen. Een begijnenhof was een plek waar vrouwen naartoe konden die zelfstandig wilden zijn of weduwe waren. "Het zit eigenlijk een beetje tussen een klooster in en vrouwen die gewoon in een huis wonen", legt Boselie uit. Als je trouwde, werd je als vrouw geacht thuis te blijven en voor de kinderen te zorgen. Wie dat niet wilde, kon naar zo'n huis. "De vrouwen hadden daar niet alle verplichtingen die in een klooster golden. Ze hoefden daar niet onderhorig te zijn aan een man, en ook niet aan een abdis", zegt Boselie. Een abdis is de overste van een vrouwenklooster.
Statement Op het charter is nog een afdruk te zien van een waszegel. Deze gold destijds als handtekening. "We kennen van haar een waszegel, daar zit zij op een paard met een valk." Dat is volgens de archivaris heel bijzonder. "Het paard gold in die tijd als een teken van macht en de valk stond voor de valkenjacht, die was voorbehouden als adellijk recht. "Dat zij als vrouw op een paard is afgebeeld met een valk is opvallend, want op die manier werden toen eigenlijk alleen de mannen afgebeeld. Het is dus ook een soort statement", aldus Boselie. Oktober is de maand van de geschiedenis. 1Limburg duikt daarom in verschillende museumdepots op zoek naar opvallende stukken.